A. Bệnh rối loạn tiền đình
Bệnh rối loạn tiền đình mang lại nhiều rắc rối, ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc sống, sinh hoạt của người bệnh. Đặc biệt nếu tình trạng bệnh kéo dài sẽ khiến trí nhớ bị suy giảm, dẫn đến một số bệnh về trí nhớ như Parkinson, Alzheimer, thiếu máu não,…. nguy hiểm hơn người bệnh đối mặt với nguy cơ tai biến, đột quỵ có thể gây tử vong.
Hội chứng rối loạn tiền đình không chỉ tập trung ở nhóm đối tượng như phụ nữ sau sinh, người trung niên, cao tuổi mà bệnh hiện đang có xu hướng trẻ hóa, đặc biệt ở những người lao động trí óc trong mọi lứa tuổi.
Các triệu chứng điển hình của bệnh rối loạn tiền đình là: hoa mắt, mất thăng bằng khi thay đổi tư thế (đang ngồi rồi đột ngột đứng lên), xây xẩm mặt mày, ù tai, chóng mặt, buồn nôn,…
Hiện nay để chữa dứt điểm hội chứng rối loạn tiền đình người ta thường sử dụng các bài thuốc Đông y là chủ yếu. Một lưu ý nhỏ đó là người bệnh nên đi khám trước khi sử dụng các bài thuốc Đông y chữa rối loại tiền đình để xác định được chính xác nguyên nhân bệnh và có bài thuốc sử dụng phù hợp.
Trong Đông y, nguyên tắc điều trị rối loạn tiền đình cần phải tuân thủ đó là: khí hư thì bổ khí; huyết hư thì phải bổ huyết; nếu cả khí huyết đều hư thì phải bổ cả khí lẫn huyết. Vì vậy, để điều trị tận gốc cần tìm ra đúng căn nguyên của bệnh để có phương pháp chữa trị phù hợp thì bệnh mới khỏi hoàn toàn. Trong quá trình điều trị, bệnh nhân cần luôn giữ tinh thần thoải mái, tránh quá buồn phiền, tức giận, lo âu, suy nghĩ nhiều…để bệnh được điều trị nhanh chóng và dứt điểm.
Trong Đông y, bệnh rối loạn tiền đình thường biểu hiện dưới 2 dạng là thực chứng và hư chứng
– Thực chứng là trường hợp bệnh nhân bị rối loạn tiền đình do can hỏa hóa phong bốc lên hoặc do đờm thấp đình trệ làm khí không đưa được lên khiến phát bệnh.
– Hư chứng thì nguyên nhân do can – thận – tâm – tỳ suy yếu làm can huyết suy và can dương vượng gây nên các biểu hiện hoa mắt, chóng mặt, ù tai…
B. Bài thuốc chữa bệnh rối loại tiền đình ở dạng thực chứng
- Bài thuốc “Thiên ma câu đằng ẩm”
Bài thuốc được lấy trong “Tạp bệnh chứng trị tân nghĩa” có tác dụng tư âm thanh nhiệt, bình can tức phong, dưỡng huyết an thần dùng để chữa chứng đau đầu, ù tai, hoa mắt, mất ngủ hoặc dùng cho các trường hợp bán thân bất toại, lưỡi đỏ, mạch huyết sác.
Gồm có các vị thuốc:
- Câu đằng 12g, ích mẫu 12g, ngưu tất 12g, phục thần 12g, sơn chi 12g, tang ký sinh 12g,
- Dạ giao đằng 10g, đỗ trọng 10g, hoàng cầm 10g, hà thủ ô trắng 10g
- Thạch quyết minh sống 20g, thiên ma 8g.
Cách dùng: Sắc nước uống ngày 1 thang chia làm 2 – 3 lần. Uống liên tục khoảng 3 – 5 tháng.
- Bài thuốc “Nhị căn thang” (trích Phúc kiến Trung y dược)
Bài thuốc này có tác dụng hoạt huyết hóa ứ, lợi thấp, khử đờm, trị rối loạn tiền đình.
Thành phần 1 thang thuốc gồm:
- Cát căn 20g,
- Hải đới căn 30g,
- Xuyên khung 12g,
- Bán hạ 10g,
- Thạch xương bồ và đại giả thạch mỗi loại 16g.
Cát căn và hải đới căn (Côn bố, rong biển) là 2 thành phần chủ vị trong bài thuốc điều trị rối loạn tiền đình “Nhị căn thang”. Tác dụng lợi thấp, khử đờm, giải nhiệt, thanh nhiệt quy kinh can giúp thanh can nhiệt giảm các triệu chứng của bệnh rối loạn tiền đình.
Thạch xương bồ có tác dụng khai khiếu ninh thần, hóa thấp hòa vị. Chủ trị các chứng thần khí hôn mê, hay quên, ù tai, điếc tai (nhĩ minh, nhĩ lung),
Ngoài ra một thành phần rất đáng chú ý là Đại giả thạch có tính vị: Cay và lạnh. Tác dụng là: Bình Can tiềm dương, Giáng khí và cầm nôn, cầm máu, trấn khí nghịch, dưỡng âm huyết. Và có công dụng mạnh trong việc giúp trấn tĩnh tinh thần cho mọi người.
Cách dùng: Sắc uống ngày 1 thang, chia 2 – 3 lần trong ngày. Cần uống 3 – 6 tháng liền.
C. Bài thuốc điều trị rối loạn tiền đình dạng hư chứng
- Bài thuốc “Kỷ cúc địa hoàng hoàn” (trích trong Y cấp)
Các công trình khoa học lâm sàng đã cho thấy các thành phần hoá học của các loại thảo dược có trong Kỷ cúc Địa hoàng hoàn chứa :
- Vitamin A và caroten là hai chất chống oxy hoá mạnh, có vai trò bảo vệ và làm chậm sự thoái hoá hoàng điểm ở người cao tuổi.
- Vitamin C cũng là chất chống oxy hoá cực mạnh và là “tấm lọc” những tia tử ngoại nhằm hạn chế tác động có hại của chúng lên mắt.
- Vitamin B2 giúp giác mạc nhận ánh sáng, giúp tổng hợp glutathion có tác dụng ngăn ngừa quá trình ôxy hoá tại mắt.
- Vitamin B12 cải thiện và phòng ngừa sự giảm thị lực ở bệnh nhân bị glaucom, ngăn ngừa sự thoái hoá bao myelin của dây thần kinh thị giác.
- Linoleic axit (omega-6) là chất dẫn truyền những xung động thần kinh tại võng mạc, ngăn ngừa thoái hoá hoàng điểm ở tuổi già.
- Cholin và lecithin là chất dẫn truyền những xung động thần kinh, giúp truyền dẫn những xung động thần kinh từ võng mạc lên não bộ.
Trên kết quả nghiện cứu thực nghiệm hiện đại cũng cho thấy “Kỷ cúc Địa hoàng hoàn” có tác dụng nâng cao năng lực của tế bào lympho T và B, chống mệt mỏi, nâng cao khả năng chịu đựng của cơ thể trong điều kiện thiếu oxy, tăng trí nhớ, chống viêm, ức chế nhiều loại trực khuẩn và cầu khuẩn giúp bảo vệ tế bào gan thận, chống ngưng huyết, thúc đẩy quá trình tạo hồng cầu, cải thiện hệ tuần hoàn của não, hạ huyết áp và chống ung thư.
Thành phần các thảo dược trong bài thuốc “Kỷ cúc địa hoàng hoàn” :
Bạch cúc hoa, kỷ tử, đan bì, phục linh, trạch tả. Mỗi vị 120g.
Sơn dược 160g, sơn thù 160g, thục địa 320g.
Tất cả nguyên liệu trên tán thành bột mịn và trộn đều tạo thành viên hoàn và có thể sử dụng trong vòng hơn 2 tháng. Mỗi lần dùng 8 – 16g pha với nước ấm (khoảng 60 – 70oC), thêm một chút muối.
- Lưu ý: Vị thuốc Đan bì kỵ với phụ nữ mang thai nên cần lưu ý khi sử dụng.
- Bài thuốc “Định huyễn thang”
Bài thuốc được trích trong Trung Quốc Trung y bí phương đại hoàn có tác dụng hóa đờm, kiện tỳ, chữa rối loại tiền đình.
Nguyên liệu:
- Bạch tật lê 20g, trạch tả 20g,
- Thiên ma 16g, bán hạ 16g
- Đạm trúc diệp 12g, phục thần 12g, cát nhân 12g
- Long cốt 30g (sắc trước).
Cách làm: Cho các nguyên liệu trên sắc lấy nước uống trong ngày. Mỗi ngày sắc 1 thang, cần sử dụng liên tục trong vòng 5 – 10 ngày sẽ thấy rõ hiệu nghiệm.
- Bài thuốc “Chỉ huyễn trừ vựng thang”
Được trích trong “Trung Quốc Trung y bí phương đại toàn” với tác dụng hóa đờm, thông huyết trị rối loạn tiền đình
Nguyên liệu:
- Mẫu lệ 40g, xa tiền tử 30g
- Đan sâm 24g, phục linh 24g
- Bạch truật 20g, trạch lan 16g, quế chi 16g
- Bán hạ 12g, ngưu tất 12g, sinh khương 12g, hổ phách 6g
Cách làm: Sắc thang thuốc trên và sử dụng uống trong ngày. Cần uống liên tục trong vòng 5 – 7 ngày để có hiệu nghiệm.
D. Lưu ý khi sử dụng phương pháp Đông y chữa rối loạn tiền đình:
- Điều trị theo phương pháp Đông y là phương pháp điều trị tận gốc nguyên nhân gây bệnh, tình trạng bệnh sẽ dần được cải thiện rõ rệt vì vậy người dùng không nên quá lo lắng, sốt ruột và phải kiên trì uống đủ số thang thuốc.
- Bên cạnh đó là việc duy trì chế độ sinh hoạt khoa học, làm việc điều độ kết hợp với nghỉ ngơi, tránh để rơi vào tình trạng áp lực, quá lo lắng, căng thẳng.
- Cần tăng cường ăn nhiều rau quả hạn chế các thức ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, hạn chế đồ uống, chất kích thích có hại.
