Cúc bách nhật

Tên khoa học Gomphrena globosa L.

Cúc bách nhật là một cây mọc hàng năm, thân mọc thẳng đứng, cao chừng 50cm, thân và lá đều có lông mềm, nhỏ. Thân thô to, hình trụ, trên có phân nhánh, cành hơi hình vuông. Chỗ đốt hơi phình to, mặt hơi có màu tím hồng. Lá đơn, mọc đối, có cuống ngắn, phiến lá hình trứng ngược, dài 5-10cm, rộng 2-5cm đầu lá nhọn hay hơi tù, phía cuống thon lại thành cuống. Cụm hoa hình đầu màu tím nhạt hay hồng sẫm hoặc trắng, đường kính của cụm hoa chừng 1.5-2cm.

Mùa hoa: Hạ và thu. Cụm hoa được dùng làm thuốc.

Phân bố, thu hái và chế biến

Cây này thường được trồng làm cảnh ở các công viên.

Mọc và được trồng ở Việt Nam và Trung Quốc tại các nước nhiệt đới khác đều có mọc. Người ta hái hoa phơi hoặc sấy khô.

Tính vị và tác dụng

Cúc bách nhật vị ngọt, có tác dụng chữa ho, hen suyễn, viêm phế quản và đặc biệt là bệnh cao huyết áp.

Công dụng và liều dùng

Mới được dùng trong phạm vi nhân dân làm thuốc chữa hen suyễn đối với người lớn và trẻ con, bụng đầy, tiểu tiện khó khăn, trẻ con sốt quá hóa mê sảng.

Liều dùng hàng ngày 6-12g, dưới dạng thuốc sắc, khi uống có thêm ít rượu trắng cho chóng dẫn.

Bài thuốc

• chữa cao huyết áp: 15g hoa cúc bách nhật, 30g hạ khô thảo, 15g cúc hoa, 10g mạch môn, 10g thạch hộc và 10g lá dâu. Sau khi rửa sạch, phơi khô, cho tất cả các vị thuốc trên vào siêu gốm bằng đất nung rồi sắc lấy nước uống. Mỗi ngày uống đủ một thang với đầy đủ các vị thuốc trên, dùng liên tục trong 7-10 ngày sẽ thấy có hiệu quả.

Song song với đó, bệnh nhân cao huyết áp cũng cần luyện tập, áp dụng chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lý, khoa học để tăng cường sức khỏe.

Xem thêm bài thuốc điều trị cao huyết áp

• chữa bệnh ho gà với bài thuốc gồm: 6g cúc bách nhật, 4g đu đủ, 5g vỏ quýt, 6g lá húng chanh rồi sắc lấy nước uống ngày ba lần, mỗi lần uống 50 ml, dùng liên tục trong 7 ngày.